De Vlaamse schrijver Tom Lanoye (Sint-Niklaas, 27 augustus 1958) wordt dit najaar bekroond met de Prijs der Nederlandse Letteren 2024. Aan de prijs is een geldbedrag verbonden van € 60.000. Minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon maakte dit namens het Comité van Ministers van de Taalunie bekend. Tom Lanoye is de eerste Vlaamse auteur sinds 2012 (Leonard Nolens) die de Prijs der Nederlandse Letteren ontvangt.
De eerste laureaat was Herman Teirlinck (1956), de drie meest recente laureaten waren Remco Campert (2015), Judith Herzberg (2018) en Astrid Roemer (2021). Ook Stijn Streuvels, Gerard Walschap, Gerard Reve, Hella S Haasse, Hugo Claus, Willem Frederik Hermans en Jeroen Brouwers prijken op de erelijst, net als Maurice Gilliams, Harry Mulisch en andere grootheden.
Uit het juryverslag
"Tom Lanoye gebruikt de theatraliteit van literatuur in al haar gedaantes om zich uit te spreken over de echte wereld. Het is deze barokke, taalvirtuoze maar niet minder serieuze invulling van literair engagement die wij graag bekronen."
De jury onder voorzitterschap van prof. dr. Yra van Dijk.
Theater op topniveau en politiek engagement
Tom Lanoye werd op 27 augustus 1958 geboren in Sint-Niklaas en woont en werkt afwisselend in Antwerpen en Kaapstad. Als romancier, dichter, columnist, scenarist en theaterauteur is hij een van de meest gelezen en gelauwerde auteurs in Nederland en Vlaanderen, en kind aan huis bij alle grote Europese theaterfestivals. Het werk van Lanoye reikt verder dan het Nederlandse taalgebied: hij is een graag geziene gast bij vakgroepen in het buitenland en zijn werk is in 14 talen vertaald.
Met zijn meest recente roman De draaischijf (Prometheus, 2022) raakt Lanoye aan het Vlaamse intergenerationele trauma van culturele collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog, in zowel Antwerpen als Den Haag. Zijn belangrijkste theaterwerken zijn Ten Oorlog, Mamma Medea, Bloed en Rozen en Koning Lear, die worden opgevoerd in heel Europa en daarbuiten. Afgelopen weekend ging net nog een gloednieuw stuk van hem in première: Lady+Lord MacBeth, bij het Nederlandse gezelschap Suburbia. Zijn belangrijkste romans zijn Kartonnen dozen, Sprakeloos, Het derde huwelijk, Zuivering en De draaischijf.
Niet alleen in het theater en de romankunst heeft Lanoye literaire bakens verzet. Ook als eerste stadsdichter (Antwerpen) en satirisch columnist heeft hij het vaarwater van de Nederlandse letteren verbreed met gedurfde stellingnames, maatschappelijke betrokkenheid en steun voor nieuw en jong talent.
Lanoye en de IVN
In 2020 organiseerde de IVN een talkshow tijdens Het week van het Nederlands over literair vertalen waar Tom Lanoye te gast was. Zie hier zijn gesprek met Oscar Koken over zijn samenwerking met vertaler Nederlands-Engels Michele Hutchison.
Oeuvreprijs
De Prijs der Nederlandse Letteren is de meest prestigieuze literaire prijs in het Nederlandse taalgebied en onderscheidt auteurs van belangrijke, oorspronkelijk in het Nederlands geschreven letterkundige werken. De prijs wordt eens per drie jaar toegekend aan een auteur wiens oeuvre een prominente plaats inneemt in de Nederlandstalige literatuur. De financiering komt van de Taalunie en de organisatie ligt beurtelings in handen van Literatuur Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds.
Het doel van de onderscheiding is Nederlandstalige cultuur, binnen en buiten het taalgebied, onder de aandacht te brengen. De prijs onderstreept bovendien het feit dat in het Nederlands kwalitatief hoogstaande literatuur wordt geschreven.
Uitreiking
De prijs wordt afwisselend uitgereikt door de Nederlandse en de Belgische Koning. In het najaar van 2024 zal Z.M. de Koning der Belgen de prijs overhandigen aan Tom Lanoye in Brussel. De literaire podium organisatie Behoud de Begeerte staat mee in voor de organisatie.
Lees meer over: