Men neme:
- een trein Berlijn - Stralsund: 3 uur
- een taxi Stralsund Centraal Station - haven: 10 minuten
- een boot Stralsund - Hiddensee: 2,5 uur. Eerst naar Neuendorf, dan naar Vitte. Kloster komt later.
Na 5 uur en 40 minuten reistijd legt de boot aan in Vitte en staat Ernst op ons te wachten. Met een fiets. Op Hiddensee hebben alleen de arts en de politieagent een auto. Ernst heeft een karretje bij zich voor de bagage. Als hij die er handig in bergt, kan hij zijn enorme buik er rustig bovenop leggen en de kar voor zich uit duwen. Zo gaat dat op Hiddensee. Ernst vertelt over de luchtdrukverdeling waardoor de wind nu eens hier en dan weer elders is. Blaast hij ons iets in het oor? Het is pikdonker in het dorp en we ruiken de zee.
Hiddensee is een eiland in de Oostzee en het telt drie dorpen en wat gehuchten. Wie meer over de vorm wil weten, neemt het enige beeldgedicht dat Marsman heeft geschreven en dat de naam van het eiland als titel heeft: Neuendorf ligt bij ‘schuim’, Vitte bij ‘zilvren dood’ en Kloster bij ‘uwer flanken’. Het weer was er prachtig – ‘prima druk’, zei Ernst – en we fietsten over Marsmans gedicht: van ‘mes’ naar ‘dolk’ en van ‘scherven’ naar ‘boot’. Links van ‘de sprong’ staat het zomerhuis van Gerhart Hauptmann dat nu een museum is en waar dagelijks rondleidingen worden aangeboden. Het is een jubileumjaar. De schrijver werd 150 jaar geleden geboren en kreeg op zijn vijftigste verjaardag de Nobelprijs.
Andere schrijvers keken jaloers naar Hauptmann. Heijermans bijvoorbeeld, in zijn Berlijnse jaren. Of Thomas Mann, die Hauptmann eens op Hiddensee bezocht maar merkte dat zijn collega met meer respect werd behandeld. Thomas Mann vond dat niet fijn en hij besloot zijn zomervakanties in Nidden, het huidige Nida, door te brengen. Nog verder weg.
In de DDR werd Hiddensee ’s zomers bevolkt door ‘Aussteiger’, drop-outs, die vooral in de horeca werkten. Accommodatie was schaars, maar een plek op het strand of in de duinen vonden zij altijd. Of in het bed van Hauptmann, waar, schrijft Marion Magas in een van haar boeken over Hiddensee, weleens een ‘Aussteiger’ vlak voor de eerste rondleiding in zijn slaap werd gestoord en snel een plekje moest zoeken waar niemand hem kon zien.
Wij worden nauwelijks gestoord. Het eiland is al leeg. Zwemmen kan niet meer. Af en toe horen we Ernst in de vroege ochtend. Hij sist en fluit rond het huis.
Jaap Grave (Berlijn)