Foto: Hans Bennis (Algemeen Secretaris van de Nederlandse Taalunie) en Prof. Stefan Kiedroń (Hoofd vakgroep Wrocław) in het stadhuis van Wrocław. Fot. Rafał Bielawa
Het tweejaarlijkse colloquium van devereniging voor Neerlandistiek in Centraal-Europa Comenius vond dit jaar in Wrocław plaats. Tussen 24 en 27 mei kwamen 120 taal- en letterkundige neerlandici van onze regio en ook uit het Nederlandse taalgebied bij elkaar om onder het overkoepelende thema ‘Op reis!’ hun onderzoek te presenteren en over onderzoeksprojecten en samenwerking te discussiëren. Van de 81 verschillende bijdragen werden de meeste gehouden door leden van Comenius uit alle landen van Centraal-Europa. Ook enkele gasten van buiten de regio Centraal-Europa hebben lezingen over het reizen in de letter- en taalkunde gehouden.
Prof. Frits van Oostrom.
Fot. Rafał Bielawa
De geleverde lezingen omvatten alle disciplines vertegenwoordigd in de neerlandistiek en de Lage Landen-studies (de taal- en letterkunde, vertaalkunde, didactiek, culturele studies, culturele en politieke geschiedenis). Lezingen werden onderverdeeld in vier parallelle thematische sessies. De openingslezing, gegeven door Frits van Oostrom, was gewijd aan zijn toen nog niet verschenen boek 'Nobel streven' over de wereld van de ridder Jan van Brederode, maar ook aan de samenwerking met de Centraal-Europese neerlandistiek in het verleden en in de toekomst. Andere onderwerpen die tijdens het Colloquium de revue passeerden, waren bijvoorbeeld de receptie van Nederlandstalige literatuur in Centraal-Europa (met name in Tsjechië, Hongarije en Polen), de vertaalstrategieën in het vertalen van Nederlandstalige literatuur, de rol van cultuurbemiddelaars of de mogelijkheden die de regionale varianten van het Nederlands bieden voor de didactiek NVT. Een publicatie van geselecteerde bijdragen wordt in een speciaal nummer van het tijdschrift Neerlandica Wratislavensia voorbereid.
Tentoonstelling Op reis met Elckerlijc en Stefan Mrożewski in het stadhuis van Wrocław, Fot. Rafał Bielawa
Het Colloquium werd begeleid door een rijk cultureel programma, waaronder een bezoek aan de collectie Oude Drukken, vier thematische excursies in de stad, een bezoek aan de historische aula’s van de Universiteit met een orgelconcert van de rector magnificus. Bij de opening van het Colloquium werd ook de tentoonstelling Op reis met Elckerlijc en Stefan Mrożewski gepresenteerd, voorbereid door Agnieszka Patała en Małgorzata Dowlaszewicz. In het kader daarvan werden illustraties van de Poolse tekenaar bij een editie van Elckerlijc in een bredere context van zijn internationale carrière getoond. De tentoonstelling in het stadhuis van Wrocław was daarna een week lang voor een breder publiek te zien.
Relocating Central Europe – Wrocław Seminar
Sinds 2013 hebben we in Wroclaw binnen de reeks Relocating Central Europe een jaarlijkse seminar georganiseerd voor een breed scala onderzoekers uit de geesteswetenschappen over thema's die met Centraal- en Oost-Europa te maken hebben. De bijeenkomsten stoelen op samenwerking tussen de letterenfaculteit in Wroclaw en het lokale bureau van de Academia Europaea / European Academy of Science, en worden mogelijk gemaakt door financiële steun van het Riksbanken Jubileumsfond, het Zweedse onderzoeksfonds voor de sociale wetenschappen en humanities. De deelnemers zijn voor eenderde senior onderzoekers met een internationale reputatie en voor het overige junior onderzoekers die na een selectieproces uitgenodigd worden om deel te nemen. De beste bijdragen worden in boekvorm bij Brill of als speciale editie van de European Review (Cambridge UP) uitgegeven. In het verleden zijn twee bijeenkomsten mede-georganiseerd door Stefan Kiedron en Barbara Kalla van de Wroclawse afdeling neerlandistiek. Siegfried Huigen coördineert het gehele project in samenwerking met Pieter Emmer uit Leiden.
De laatste bijeenkomst, georganiseerd door Dorota Kołodziejczyk en Siegfried Huigen, handelde over 'New Nationalisms' [http://acadeuro.wroclaw.pl/seminar/new-nationalisms-sources-agendas-languages-25-27-september-2017-wroclaw-poland/]. In verschillende landen, maar met name in Centraal- en Oost-Europa, beleeft het nationalisme een come back. De bijeenkomst had tot doel een kritisch licht te werpen op het nieuwe nationalistische discours dat de Europese Unie voorstelt als vijand en hier het oxymoron van de niet-liberale democratie tegenover stelt. Hierbij ging het er ook om vast te stellen in hoeverre het nieuwe nationalisme teruggrijpt op oudere vormen, zowel het klassieke nationalisme van het einde van de negentiende eeuw als elementen die tijdens het communisme deel waren van de staatspropaganda.
De ‘Wroclaw Seminars’: Relocating Central Europe in Early Modern and Modern Communication Networks)“ (https://acadeuro.wroclaw.pl/seminars/relocating-central-europe) zijn een samenwerking van de Filologische Facutleti van de Universiteit Wrocław en de Academia Europaea (Londen), gefinancieerd door The Bank of Sweden Tercentenary Foundation for Humanities and Social Science.
De slag om de verlichte mens van Jan Urbaniak
De slag om de verlichte mens van Jan Urbaniak is een boek over de verbetering van de mens in de roerige achttiende eeuw – de tijd van de Verlichting. De Verlichting wordt hier vooral gezien als een tijdperk van systematische hervormingen. De bedoeling van vele Nederlanders was toen de staat en de maatschappij op een hoger peil te brengen. Het boek toont de resultaten van het grootschalige hervormingsprogramma, dat in feite naar een bijna onbereikbaar ideaal streefde. Dat ideaal werd gekoppeld aan een toekomstvisie, waarin de Nederlandse maatschappij van vrijheid zou genieten, een evenwicht tussen verschillende maatschappelijke standen gewaarborgd zou zijn, de machthebbers de rol van gewone ambtenaren voor het soevereine volk zouden vervullen en de Nederlandse Republiek op het culturele vlak de volkomendheid zou naderen. Deze toekomstvisie was echter deels een droombeeld dat een schril contrast vormde ten opzichte van de werkelijke stand van zaken rond dat verlichte hervormingsprogramma.
Bij de verlichte hervormingsprocessen in Nederland speelde de achttiende-eeuwse pers een niet te onderschatten rol. Jan Urbaniak maakt in zijn boek juist van de tijdschriften een middel waarmee hij een beeld van de Nederlandse Verlichting schetst. De analyse van dat tijdperk door de bril van de achttiende-eeuwse journalisten is nieuw, vooral wat de ‘heren spectators’ betreft – de journalisten en personages van de moralistisch-opiniërende bladen die in deze tijd de Nederlandse persmarkt overstroomden. De auteurs van de spectatoriale stukken formuleerden steeds bewuster hun boodschap en ontdekten langzamerhand een vitale kracht van dat medium – de kracht die voor de slag om de verlichte mens doorslaggevend was. Dankzij de spectators werd de slag om de verlichte mens tenminste gedeeltelijk gewonnen.
Habilitatie
Op 24 oktober jl. werd de habilitatie van onze Wroclawse collega, Bożena Czarnecka, in het vak letterkunde goedgekeurd op basis van het werk Wizerunek Konga Belgijskiego w piśmiennictwie polskim i niderlandzkojęzycznym (Het beeld van Belgisch Kongo in de Poolse en Nederlandse literatuur). Vermeldenswaard is dat haar boek de eerste publicatie in het Pools is waarin de problematiek van de Vlaamse Kongoliteratuur zo uitgebreid voorgesteld wordt.
De vakgroep Wrocław is er zeer trots op. Op die manier telt onze vakgroep op dit moment 5 (vijf!) collega's op professoraal niveau.
Bijzondere eer
fot. Domika Hull
Prof. Stefan Kiedroń werd op 2 oktober 2017 door de Poolse President Andrzej Duda onderscheiden met de titel Ridder in de Orde ‘Polonia Restituta’ (Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski), een van de hoogste Poolse onderscheidingen.