Hoe voelt het om te studeren aan dezelfde universiteit waar ook je dochter studeert en waar de docent een paar decennia jonger is dan jezelf? Terwijl de gemiddelde leeftijd van de beginnende student hier 22 jaar is, lopen er op de universiteit een niet ongering aantal studenten rond, die aan een studie beginnen na hun veertigste, vijftigste en zelfs nog veel ouder. Dit fenomeen is niet alleen waar te nemen op de HU. Aan zowat elke universiteit en hogeschool hier, ontmoet je ouderen die naast hun baan een volledige studie op zich nemen. Gedreven door mijn nieuwsgierigheid naar de drijfveer van deze leeftijdsgroep, heb ik een paar benaderd. Hieronder een drietal over de beweegredenen voor hun besluit de collegebanken (weer) op te zoeken.
Nadat D.C. op vijftigjarige leeftijd zijn BA had afgerond aan de Open Universiteit besloot hij door te gaan aan de HU voor een MA in de communicatiewetenschappen. Alhoewel zijn dochter college loopt aan de HU, is er bij hun geen sprake van dat de vader zijn dochter “te schande zet”. Integendeel, zij helpt haar vader zijn weg te vinden in het universitaire doolhof en dient als een counselor. Thuis wisselen ze ervaringen uit en beraadslagen met elkaar. D.C. vertelt dat zijn veel jongere medestudenten positief reageren en sinds ze te weten zijn gekomen dat hij een positie bekleedt in de communicatiewereld, vragen ze hem advies. “In mijn studie trek ik er voordeel uit dat ik al praktische ervaring heb. Een nadeel is echter dat ik naast mijn volledige baan weinig tijd kan investeren in de voorbereidingen voor de examens”.
De bijna zestigjarige A.K. heeft eigenlijk nooit echt de academische wereld verlaten. Hij vergaart titels en graden en heeft inmiddels een BA en MA in wis- en natuurkunde, alsook in de computerwetenschappen, en een MA in bedrijfskunde. Nu volgt hij aan de Afdeling Economie een opleiding tot registeraccountant. “Als je na je zestigste wilt blijven doorwerken, moet je een vrij beroep kiezen. Geen enkele werkgever neemt je aan voor vijf of acht jaar”, redeneert A.K. Als iemand die al zo’n veertig jaar meedraait in de universitaire wereld, kan hij met kennis van zaken praten over de veranderingen gedurende de jaren. “Vooral de financiële crisis is de laatste jaren duidelijk voelbaar. Ik merk dat er bijvoorbeeld veel minder geld is voor assistenten dan voorheen”. Ook A.K. benadrukt het feit dat levenservaring voordelig werkt bij de studie. “Aan de andere kant gaat het denkproces langzamer, twijfel ik meer en kan ik het niet laten mijzelf tot zo’n zeven keer aan toe te checken”.
“Ik heb altijd rechten willen studeren en jammer genoeg kon ik er pas aan beginnen na mijn tachtigste verjaardag. De mogelijkheid daartoe kreeg ik als een verjaardagscadeau van mijn naaste familie”, zegt G.B. Elke dag is zij te zien, voetje voor voetje vooruit schuifelend in de gangen, gebogen over haar rollator. Haar geest is echter nog vlijmscherp. Haar herinneringsvermogen is welhaast onfeilbaar en wekt jaloezie op. Het is een genot met haar van gedachten te wisselen. “Helaas zal ik op mijn leeftijd geen advocatenpraktijk meer kunnen opzetten. Maar ik neem er genoegen mee dat een kleinzoon mij heeft beloofd dat ik bij hem stage mag lopen. Het gebied van de schadeclaims heeft mij altijd gefascineerd. Mijn kinderen en kleinkinderen zijn apetrots op mij”.
Mijn eigen oudere studente is een piepkuiken vergeleken bij deze tachtigjarige. Naast haar drukke gezin met vijf kinderen geeft ze Engels op een middelbare school. Al jaren droomde ze ervan om haar leven te verrijken en nog meer inhoud te geven. Uiteindelijk is haar keuze gevallen op mijn cursussen Nederlandse Taalkunde en Typologie van de West-Germaanse talen: Fries-Afrikaans -Nederlands.
Vorige week vertelde ze mij dat ze besloten heeft zich in te schrijven voor een volledige studie aan ons departement Algemene Taalwetenschap. Waarschijnlijk beschikt zij over meer dan vierentwintig uur in een etmaal.
Mieke Daniëls-Waterman (Jeruzalem)