(Bijdrage Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika (UGent))
In oktober 2017 is aan de Universiteit Gent (faculteit Letteren en Wijsbegeerte) de leerstoel Zuid-Afrika: talen, literaturen, cultuur en maatschappij opgericht. Het academisch ambt, ieder academiejaar weer ingevuld door respectievelijk een Zuid-Afrikaans taalkundige en letterkundige, zorgt voor een nieuwe dynamiek in de opleiding Afrikaans in Gent.
Naar analogie met de Gentse leerstoel wordt momenteel met verschillende partners gesproken over de instelling van een leerstoel Nederlands in Zuid-Afrika. De studie van het Afrikaans en het Nederlands aan Zuid-Afrikaanse universiteiten komt almaar meer onder druk te staan.
Doelstelling van de beoogde leerstoel is met externe financiering uit de Lage Landen telkenjare een gastdocent aan te stellen die blokcursussen over Nederlandstalige literatuur en/of het Nederlands aanbiedt. In het inmiddels door Zuid-Afrikaanse departementen Afrikaans en Nederlands goedgekeurde plan wordt de leerstoelbekleder voor een semester aangesteld aan de universiteiten van Wes-Kaapland (UWK) en Stellenbosch. Het ligt voor de hand dat de gastdocent lezingen presenteert aan andere universiteiten in het land, indien mogelijk ook in Windhoek, waar Afrikaans en Nederlands worden gedoceerd. Tachtig procent van de Namibische bevolking spreekt of beheerst het Afrikaans.
In het profiel van de leerstoelbekleder ligt de nadruk op expertise in het domein van Nederlandse taal- en letterkunde, met aantoonbare belangstelling voor culturen en talen in Zuid-Afrika. De docent zal behalve bij colleges voor studenten, studiebegeleiding voor scripties e.d. ook worden betrokken bij festivals met aandacht voor Afrikaanse en Nederlandse literatuur, neerlandistiekcongressen in Zuid-Afrika, schrijversontmoetingen, enzovoort.
In dit stadium van de gesprekken, cruciaal voor het welslagen van het initiatief, is het van belang een breed draagvlak te hebben aan Zuid-Afrikaanse universiteiten. Intussen hebben de Kaapse universiteiten UWK en Stellenbosch het voorstel als belangrijk omschreven voor de handhaving van de studie Nederlands. De volgende gesprekken met het oog op fondsenwerving worden gevoerd met de Taalunie en academische en culturele instellingen in de Lage Landen en Zuid-Afrika. Er wordt een adviesraad samengesteld die oordeelt over het gewenste profiel en in overleg met Zuid-Afrikaanse partneruniversiteiten over de onderwijsplannen van belangstellende docenten. Van alle participerende universiteiten en departementen in Zuid-Afrika wordt een vertegenwoordiger opgenomen in de raad van advies.
De Vlaamse overheid is een partner. Gesprekken met de Vlaamse Regeringsvertegenwoordiging in Pretoria hebben geleid tot een concreet plan. De Universiteit Gent is initiatiefnemer voor de promotie van de taal- en letterkundige neerlandistiek en gaat na in hoeverre met de Universiteit van Amsterdam kan worden samengewerkt. Aan de UvA bestaat al langer een leerstoel Zuid-Afrika. De instelling van de leerstoel Nederlands zal toelaten naast de beschikbare wetenschappelijke expertise en personeelsomkadering meer ondersteuning te bieden aan departementen Afrikaans en Nederlands in Zuid-Afrika, het gesprek tussen collega’s in Zuid-Afrika en de Lage Landen te bevorderen en aandacht te besteden aan Nederlandse en Vlaamse cultuur voor belangstellende Zuid-Afrikaanse studenten.
Bron: Neerlandistiek.nl