Nieuws uit de Duitstalige regio

In de week van 15 juni werd de al tien jaar bestaande traditie van Nederlandstalige gastschrijverschap op de universiteit Oldenburg voortgezet door de Amsterdamse auteur Saskia Goldschmidt. Op het programma van de schrijfster stonden daarbij een aantal verschillende activiteiten: op maandag was Saskia Goldschmidt te gast in een letterkundig Mastercollege (over het literaire idioom van de dichter J.H. Leopold in het Nederlands en in Duitse vertaling), waarin de studenten in kleine kring met de schrijfster in discussie konden gaan, onder andere over de toon van de stem van de ik-verteller in de Duitse vertaling en het Nederlandse origineel.

Op dinsdagochtend naam de gastschrijver deel aan de inleiding in de literatuurwetenschap, waar zij samen met 30 eerstejaarsstudenten over haar literatuuropvatting aan de hand van een van haar blogs sprak. In de middag werd een Bachelor-college bezocht dat geheel in het teken van Goldschmidts literatuur stond. De studenten, die de afgelopen collegeweken al verschillende aspecten van haar bekende roman De hormoonfabriek (2012) geanalyseerd hadden, waren enthousiast om nu daadwerkelijk met de schrijfster van het boek in contact te komen en al hun vragen te mogen stellen en ook de gastschrijfster was bezield van de nieuwsgierige studenten en het vruchtbare gesprek.

Besloten werd de dinsdag door een openbare lezing in het Oldenburger Literaturbüro Wilhelm 13. Ten overstaan van een kleine dertig bezoekers las Saskia Goldschmidt passages voor uit de Duitse vertaling Die Glücksfabrik van haar roman De hormoonfabriek, waarbij vooral de levendige dialogen zijn bijgebleven. De roman werd achteraf in dialoog met Prof. Dr. Ralf Grüttemeier nog uitgebreid bediscussieerd.

De personages uit de roman vormden daarbij de opstap voor een gesprek over Saskia Goldschmidts ideeën over het schrijverschap, die ze de volgende dag tijdens de universitaire lezing over haar poëtica nog verder preciseerde. Goldschmidt maakte daarbij duidelijk dat het voor haar essentieel is het onzegbare in literatuur te verbeelden. Het is de taak van de schrijver het tapijt van de geschiedenis op te tillen en wat eronder ligt te onderzoeken. Haar Joodse achtergrond en in het bijzonder die van haar vader, die het concentratiekamp Bergen-Belsen overleefde, vormden een pijnlijk taboe waarover in de familie gezwegen moest worden. Door de literatuur heeft ze een manier gevonden om het onzegbare een stem te geven. Daarbij heeft Saskia Goldschmidt een zeer persoonlijke indruk van haar eigen familiegeschiedenis gegeven.

De poëtica-lezing zal door een groep gevorderde studenten, onder leiding van een medewerker van het Instituut Neerlandistiek, naar het Duits vertaald worden, om deze tekst ook voor een Duits publiek toegankelijk te maken.

Het verblijf van Saskia Goldschmidt, dat werd mede door de Nederlandse Taalunie in samenwerking met het Letterenfonds mogelijk gemaakt, was een inspirerend belevenis, waarvan zowel de studenten, als ook het Instituut hebben genoten.

Janka Wagner