Op 21 mei jl. is het tweede nummer van 2025 van het tijdschrift de lage landen verschenen met als titel ‘Jouw dialect leeft (nog even)’. In dit nummer brengt de lage landen de verscheidenheid van ons taallandschap in kaart met een uitgebreid themadossier over dialecten.
Want vandaag zien we een hernieuwde belangstelling voor de vele regionale varianten van het Nederlands: overal vind je initiatieven die een streektaal promoten, ook jongeren omarmen zonder schaamte lokale woorden en uitdrukkingen. En steeds meer plaatselijke dialecten genieten nationale populariteit, onder meer in veelbekeken televisieseries.
Als de overheid aan taalbeleid doet, gaat de aandacht bijna volledig naar het Standaardnederlands, en dat doet geen recht aan de rijkdom van onze dialecten, volgens taalkundige Marc van Oostendorp. Hij roept de Taalunie op geld vrij te maken voor wie zijn lokale taal wil steunen.
de lage landen blijft een pleitbezorger van de standaardtaal, maar erkent ook de waarde van dialecten. Daarom pakt het tijdschrift uit met een stevig themadossier over de vele lokale varianten van het Nederlands.
Beschrijving
In de volgende artikelen wordt aan dit thema aandacht besteed:
Wannes Capelle verhaalt waarom dialect weer hip is. Het is de taal waarin hij thuiskomt. In een dubbelinterview met Kristel Doreleijers vertelt hij dat hij zijn emoties in het dialect het best kan uitdrukken. Mensen hechten meer dan ooit belang aan hun wortels.
Dat ziet ook journalist Lode Delputte, die door de Lage Landen trekt op zoek naar burgers die hun lokale klanken enthousiast in leven houden.
Vergis je overigens niet: een dialect is geen krom Nederlands. Het zijn volwaardige, natuurlijke talen, met een eigen woordenschat, uitspraak en soms zelfs een aparte grammatica, schrijft dialectologe Veronique De Tier.
Schrijvers als Lara Taveirne en Gijs Wilbrink geloven in de kunstige kracht van de streektaal. We houden wel van onze dialecten, maar daarom nog niet van de mensen die ze spreken, weet taalkundige Anne-Sophie Ghyselen. Zo klinkt Antwerps arrogant in vele oren, ervaren we Gronings als stug en noemen we West-Vlaams onverstaanbaar. Waar komen die vooroordelen vandaan?
Jammer dat dialect nog altijd zo’n stigma heeft, schrijft expert in meertaligheid Steven Delarue. In de klas biedt het namelijk vele mogelijkheden, zelfs als hulpmiddel om Standaardnederlands te leren.
Net als de standaardtaal zijn ook de regionale varianten voortdurend in beweging, en ondanks de vernieuwde aandacht staan de dialecten onder druk. Sterker nog, volgens experts sterven veel (hyperlokale) dialecten razendsnel uit en smelten ze samen tot tussentaal of regiolect.
Nu het nog kan, bestudeert de lage landen onze dialecten met hun kleurrijke klanken en grillige zinnen als levend en authentiek erfgoed. Met getuigenissen van bekende taalminnaars als Katinka Polderman, Sofie Lemaire, Wim Daniëls, Mathias Vergels en Slongs Dievanongs over welke rol dialect in hun leven speelt.
Andere bijdragen
Naast het themadossier ‘Jouw dialect leeft’ lees je in dit nummer van de lage landen ook:
Kunstroof: jatten in Nederland, verpatsen in België || 30 jaar cultureel verdrag Vlaanderen-Nederland: waar staan we? || Schuldig spoor: NS en NMBS in de Tweede Wereldoorlog || De staat van het antiquariaat || ‘Dorpsgekken’ op het Friese platteland || Louise Fresco: wetenschapper, bestuurder, schrijver || Kolonialisme in de klas: de clichés blijven || #MonaLisa: Instagram en klassieke kunst || Leo Pleysier, wereldschrijver uit de Kempen.
Gerecenseerd:
Manon Uphoff, Yannick Dangre, Marente de Moor, Lieke Marsman, Femke Brockhus, Joost Oomen, Emy Koopman, Ludo Abicht en vele anderen.
Meer weten?
Bekijk dan de informatie over dit nummer op de website van de lage landen.