Het "Nieuwjaar der bomen"

Het "Nieuwjaar der bomen" is dit jaar op grootse wijze gevierd door de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem met een serie evenementen in haar Botanische Tuinen op de Mount Scopus campus.

Naast het gewone nieuwjaar dat volgens de kalender hier ongeveer in het najaar valt, wordt er op nationaal niveau ook het nieuwjaarfeest van de bomen gevierd. In de volksmond heet dit feest Toe Bisjwat, naar de numerieke datum, de 15 dag in de maand Sjwat. Dit jaar viel dat op 20 januari. Deze dag met een lange eeuwenoude traditie die teruggaat naar de periode van de mondelinge leer (misjna) is in feite een landbouwfeest en staat voor het ontwaken van de natuur. Rond deze tijd van het jaar ontwaken de vroegst bloeiende bomen uit hun winterslaap en beginnen met een nieuwe vruchtdragende cyclus. De amandelboom is de eerste boom die in bloei staat en overal zie je dan ook nu de prachtige roze en witte bloesems in het nog winterse seizoen. Dit jaar stond het Nieuwjaar der bomen in het kader van de herbeplanting van de onlangs totaal verbrande natuurlijke bossen op het Carmelgebergte waarbij jammergenoeg ook veel slachtoffers zijn gevallen.

De botanische tuinen op de Mount Scopuscampus zijn in 1931 opgericht en zijn gewijd aan de wilde inheemse flora en vegetatie van Isral. Ze zijn gepland en geplant als een ecologisch en milieuvriendelijk park, in feite het eerste in zijn soort. Voor de staf en studenten en een ieder die maar wilde organiseerde de universiteit rondleidingen met uitleg door het park. Er werd een aparte tuin ingewijd met uitsluitend wilde inheemse gewassen uit het Dode Zeegebied. Er is een nieuwe wetenschappelijke publicatie uitgegeven over de boomsoorten in het land. Voor de liefhebbers werd een snelcursus enten op touw gezet, waarvoor je wel je eigen snoeischaar (sic!) en je eigen Japans mes (sic!) moest meenemen. Er werden lezingen gegeven en een dichteres droeg speciaal voor deze dag gecomponeerde liederen voor, met op de achtergrond sfeervolle pianomuziek. Een waar cultureel feest dus! Een van de lezingen was gewijd aan de Tulp. Niet de Nederlandse gecultiveerde tulp, maar de inheemse in het wild groeiende tulpen hier in de regio. Er bestaan verschillende welbekende en minder bekende anecdotes en verhalen, hoe de tulp vanuit deze contreien is gexporteerd en in de zestiende en zeventiende eeuw in West-Europa is gentroduceerd. In dit digitale tijdperk zijn er op het net talloze sites met informatie hierover. De moeite waard en aan te raden.

De etymologie van het woord tulp gaat volgens de traditie terug naar het Turkse tulbend (tulband) dat overigens van Perzische oorsprong is. Via Romaanse talen, in de vorm van tulipe en tulipano is dit hedendaagse oersymbool van Nederland maar oorspronkelijk dus uit het Middellandse Zeegebied afkomstig, teruggebracht tot tulp.

Mieke Daniëls-Waterman (Jeruzalem)