Het woordje ‘fijn’ is weer in de mode en daar heb ik moeite mee. Steeds vaker lees ik ‘fijne film’, ‘fijn boek’ en ‘fijne blog’. Het woordje duikt op als synoniem voor goed, leuk of gezellig, vertellen de gebruikers me. Echt begrijpen doe ik dat niet. Er zijn toch voldoende andere woorden om je waardeoordeel te geven? Betere woorden ook.
Voor veel buitenlandse studenten Nederlands is het gebruiken van het juiste woord moeilijk om te leren. Natuurlijk duurt het even voor een student ontoerekeningsvatbaarverklaring zonder horten en stoten kan zeggen, maar ik bedoel nu kleine, ogenschijnlijk onschuldige, veelgebruikte woorden: leuk, goed, mooi, lekker en gezellig. Neem nou het weer. Het weer kan mooi zijn, of lekker, goed zelfs. Maar ‘leuk weertje hè!’ zegt geen mens. Een pizza is lekker, of een kopje koffie. Buiten wandelen is ook lekker, maar een boek niet. Samen een glas wijn drinken is lekker of gezellig, maar de wijn zelf is alleen lekker. (Een glas melk drinken is discutabel.) Een blog is niet lekker. En Schindler’s List is geen leuke film.
Nu komt ‘fijn’ er nog eens bij. Het is een goed woord om uit te leggen dat iets prettig of comfortabel is, zorgeloos wellicht. Wat wens je iemand toe met ‘een fijne dag’? Juist.
‘Fijne vakantie!’
‘Fijn dat je er bent.’
‘Fijn dat je me helpt.’
‘Fijn met je geliefde in bed blijven liggen.’
Momenten zijn fijn. Dingen niet. Als iemand me zegt een ‘fijne film’ te hebben gezien, denk ik dat diegene in leuk gezelschap was, of op een comfortabele bioscoopstoel zat, en na de aftiteling in een café heeft zitten keuvelen over hoe slecht de film wel niet was. Dat is fijn.
Het is allemaal de schuld van de social media. Geen recensent in de krant die zegt dat de hoofdrolspelers, de verhaallijnen en het decor fijn zijn. Maar op internet verleggen we onze grenzen. We willen kort en krachtig – vaak slechts in 140 tekens – vertellen wat we vinden. ‘Lees dit boek!’ ‘Bekijk deze film!’ Dan zoeken we synoniemen voor woorden om meer kracht bij te zetten. Om ons te onderscheiden. En daar hebben docenten Nederlands dan weer werk aan.
Misschien is fijn wel gewoon het nieuwe vet. Vet fijn.
Kirsten de Gelder (Moskou)