Na twee afleveringen in België (Leuven en Gent) en twee in Nederland (Nijmegen en Utrecht) is Brussel aan de beurt. Het congres vindt plaats van woensdag 26 tot vrijdag 28 maart 2014 aan de Vrije Universiteit Brussel.
Elke congresdag begint en eindigt met een keynote lezing. De sprekers zijn Gillis Dorleijn (Rijksuniversiteit Groningen), Ralf Grüttemeier (Carl von Ossietzky Universität Oldenburg), Liesbeth Korthals Altes (Rijksuniversiteit Groningen), Pieter Verstraeten (KU Leuven), Sven Vitse (Universiteit Utrecht) en Nachoem Wijnberg (Universiteit van Amsterdam).
De centrale vraag van het congres is welke plaats de tekst in de modern-letterkundige neerlandistiek inneemt, met andere woorden in welke vormen teksten vandaag bestudeerd worden, of zij hun plaats moeten heroveren in de literatuurstudie dan wel nooit weggeweest zijn en zonder complexen met andere onderzoeksobjecten gecombineerd kunnen worden. In concreto staan zowel een aantal aspecten van de tekst centraal en allerlei transformaties ervan als de mogelijke invalshoeken. Aan elk van die thema’s wordt een congresdag besteed. Enerzijds kunnen verkenningen van nieuwe onderzoeksgebieden en methodologische reflecties aan bod komen en anderzijds kunnen concrete tekstanalyses gepresenteerd worden.
Aspecten
De laatste jaren tekenen zich interessante vernieuwingen af in de studie van teksten, zoals in het onderzoek van stijl, ruimte, personages en objecten. Hoe geven plaatsen en settings in literatuur (bv. stad vs. platteland) betekenis aan de tekst? Wat voor personages (helden of antihelden, types of psychologisch uitgewerkte figuren) bevolken de Nederlandse literatuur? Hoe evolueert ‘het personage’ binnen een oeuvre of in de loop van de literatuurgeschiedenis? Ook de voorstelling van materiële objecten in literatuur verdient onze aandacht: gebruiksvoorwerpen, machines en technologie, geld en handelswaar wijzen naar de ideologie van teksten en moeten een plaats krijgen in de interpretatie ervan.
Invalshoeken
Vele van de theoretische invalshoeken die de literatuurwetenschap ontwikkeld heeft om de literaire tekst te bestuderen, zoals ideologiekritische interpretatie, discoursanalyse en narratologie, worden vandaag nog altijd in de praktijk gebracht. Andere verdienen een actualisering of een explicietere reflectie. Achter de verhalen 5 wil graag ruimte bieden voor reflectie over tekstgerichte methodes in het algemeen en over enkele velden in het bijzonder: hoe kunnen we vandaag bijdragen tot het begrip van literaire genres in de moderne Nederlandse literatuur? Op welke basis interpreteren we teksten? Hoe activeert de tekst het bewustzijn van de lezer? Wat is de potentiële bijdrage van een geactualiseerde thematologie en motievenstudie?
Voor deze dag verwelkomen we lezingen over onder meer de studie van literaire genres, over de interpretatie van teksten en de relatie tot de cognitie van de lezer, en over de studie van thema’s en motieven.
Transformaties
Literaire teksten zijn geen statische of onveranderlijke objecten. Zij hebben een specifieke ontstaansgeschiedenis, zijn gedurende hun bestaan aan allerhande veranderingen onderhevig en manifesteren zich daarbij in diverse verschijningsvormen, ook in andere dan louter tekstuele media. Binnen het deel ‘Transformaties’ willen we onderzoekers aan het woord laten die zich bezighouden met onderwerpen als tekstgenese, vertaling, intermedialiteit, adaptatie, teksteditie, kortom: met teksten in de verschillende fasen en stadia van hun bestaan en in de vele vormen en gedaantes die zij hierin kunnen aannemen. Daarbij zijn wij bijvoorbeeld geïnteresseerd in visies op de rol van digitale ontwikkelingen in het literatuurwetenschappelijke onderzoek en uiteenzettingen over de status van het begrip ‘tekst’ in de diverse transformaties die hij kan ondergaan.
Praktisch
Achter de verhalen 5 verwelkomt voorstellen voor lezingen van twintig minuten, die tijdens het congres gevolgd worden door een discussie van tien minuten. Voorstellen omvatten de titel van de lezing, een samenvatting van max. 500 woorden en een cv van enkele regels. De voorstellen dienen voor 1 juli 2013 gericht te worden aan achterdeverhalen5@gmail.com.
Organisatie
Lars Bernaerts, Hans Vandevoorde en Marc van Zoggel