Tentoonstelling in de Landesbibliothek Oldenburg: Chinin – Wundermittel gegen Malaria
Van 28 mei tot 31 juli 2021 presenteert de Landesbibliothek Oldenburg in samenwerking met Hans Beelen (Institut für Niederlandistik van de Carl von Ossietzky Universität Oldenburg) de tentoonstelling "Chinin – Wundermittel gegen Malaria".
Volgens de Canadese historicus Timothy C. Winegard is de mug het gevaarlijkste dier ter wereld. Alleen al in de 20e eeuw overleden 200 miljoen mensen aan malaria. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) maakt malaria jaarlijks nog steeds ongeveer 400.000 slachtoffers, de meesten van hen kinderen in Sub-Sahara-Afrika. 25 april, Wereldmalariadag, staat in het teken van de strijd tegen deze ziekte die tot diep in de 20ste eeuw ook in de Lage Landen endemisch was.
De tentoonstelling laat aan de hand van oude drukken en historische voorwerpen zien hoe een insect (de mug, en dan met name de malariamug) en een plant (de uit Peru afkomstige kinaboom) de loop van de wereldgeschiedenis hebben bepaald. De Lage Landen en de Nederlands-Duitse betrekkingen komen bij dit mondiale thema vaak ter sprake. De Nederlandse entomologen Johannes Goedaert, Jan Swammerdam en Stefaan Blankaart beschreven in de zeventiende eeuw de voortplanting en de metamorfose van de mug, en Antoni Leeuwenhoek legde kinaschors onder de microscoop teneinde de geneeskundige werking te achterhalen. De lotgevallen van Engelse soldaten die in de 18de eeuw in Vlaanderen en op Walcheren aan de ‘Zeeuwse koortsen’ bezweken, waren een bittere les voor de opkomende Engelse militaire geneeskunde. In de twintigste eeuw beheersten de met behulp van Duitsers op Java opgezette kinaplantages de wereldmarkt voor kinine, dat lange tijd het enig werkzame middel tegen malaria was. De moeraskoortsepidemieën die tot in de twintigste eeuw Noord-Duitsland teisterden, werden meer dan eens in verband gebracht met onze aangrenzende moerasdelta, die in 1970 als een van de laatste landen van Europa door de WHO malariavrij werd verklaard.
Periode:
31 mei tot 31 juli 2021
Adres:
Landesbibliothek Oldenburg, Pferdemarkt, 15, 261212 Oldenburg, Duitsland. Toegang is gratis. Door de huidige coronaregelgeving is het aantal bezoekers beperkt.
Voor een bezoek is het raadzaam de website van de Landesbibliothek Oldenburg te raadplegen: www.lb-oldenburg.de.
Op de homepage van de bibliotheek zullen vanaf eind mei ook gesproken inleidingen door Corinna Roeder en Hans Beelen te zien en te beluisteren zijn.
Tevens is een online gesprek gepland met oud-anaesthesioloog Jan Beiboer (1928), die als scheepsarts op de walvisvaarder Willem Barendsz voer, als tropenarts werkzaam was in Nieuw-Guinea en na 20 jaar AMC als medisch coördinator deelnam aan dertien missies voor het Internationale Rode Kruis.
Brochure: Hans Beelen: Chinin Wundermittel gegen Malaria. Oldenburg: Isensee, 2021. (Schriften der Landesbiblothek Oldenburg 73). ISBN 978-3-7308-1782-7. Prijs € 7, -