IVN-MEDEDELINGEN DECEMBER 2018, NR. 31
In deze aflevering:
+ Komende evenementen
++ Activiteiten Zuid-Afrika Huis ++ Honderd jaar Nederlands aan de VU ++ Feit of fictie: het glazen plafond in de letteren ++ Ontmoet & groet: Ilja Leonard Pfeijffer
+ Varia
++ Pas verschenen (I): Het Bilderdijk Museum 35 (2018) ++ Pas verschenen (II): ‘Het Baskische meisje’ in het Esperanto ++ Pas verschenen (III): Jaarboek Multatuli 2017 ++ Schemerarchieven (31) ++ De werkbank (31)
1. KOMENDE EVENEMENTEN
1.1. Activiteiten Zuid-Afrika Huis [ingezonden mededeling van Corine de Maijer]
Literaire ontmoeting Zuid-Afrikahuis Schrijver Gerbrand Bakker ontmoet zijn vertaler, Daniel Hugo In december verblijft de Zuid-Afrikaanse vertaler en dichter Daniel Hugo in het Vertalershuis in Amsterdam. Hugo is al ruim twintig jaar actief als vertaler Nederlands-Afrikaans. Hij vertaalde onder meer werk van Nederlandse en Vlaamse schrijvers als Adriaan van Dis, Herman Koch, Gerrit Komrij, Herman de Conick, Stefan Hertmans, Tom Lanoye en Leonard Nolens. Hij werd voor zijn werk twee keer onderscheiden met de vertaalprijs van de SA Akademie van Wetenskap en Kuns. Een boek dat ook door hem werd vertaald, is Boven is het stil, de succesvolle debuutroman van Gerbrand Bakker uit 2006. Je zou Boven is het stil, over een jonge boer die in verzet komt tegen het leven dat zijn vader voor hem heeft uitgestippeld, een “oer-Hollands” boek kunnen noemen. Dat komt zowel door het verhaal als door
de sfeervolle en gedetailleerde natuurbeschrijvingen. Valt zo’n boek wel te vertalen en hoe doe je dat dan? Terwijl hij aan zijn vertaling werkte, heeft Daniel Hugo nooit rechtstreeks contact met Gerbrand Bakker gehad. Tijdens deze avond in het Zuid-Afrika Huis ontmoeten ze elkaar voor het eerst, en gaan ze in gesprek over deze schitterende roman en over de vele uitdagingen van het vertalen, juist bij twee talen die ogenschijnlijk zo veel op elkaar lijken. Moderator: Ingrid Glorie, correspondent Voertaal.nu en hoofdredacteur Zuid-Afrika Spectrum.
Wanneer: donderdag 6 december 19.00 uur koffie, 19.30 uur aanvang Waar: Zuid-Afrika Huis, Keizersgracht 141-c, 1015 CK Amsterdam Kosten: € 7,50 Aanmelden: tel. 020-6249318 of per e-mail: evenementen@zuidafrikahuis.nl
Leeskring Zuid-Afrika Huis Tineke Dorr en Rob van der Veer bespreken Karolina Ferreira van Lettie Viljoen
Wanneer: dinsdag 11 december, 19.00 uur koffie, 19.30 uur aanvang Waar: Zuid-Afrika Huis, Keizersgracht 141-c, 1015 CK Amsterdam Kosten: € 2,50 Aanmelden: tel. 020-6249318 of per e-mail: bibliotheek@zuidafrikahuis.nl
1.2. Honderd jaar Nederlands aan de VU [ingezonden mededeling van Roel Zemel]
In 2018 is het honderd jaar geleden dat de studie Nederlands aan de Vrije Universiteit van start ging, met het aantreden van Jacobus Wille als lector in de Nederlandse taal- en letterkunde op 18 oktober 1918. Dit willen wij graag vieren met oud-docenten, alumni en huidige docenten, studenten en belangstellenden.
Op vrijdag 14 december 2018 bent u van harte welkom bij de jubileumviering. Twee emeritus-hoogleraren zullen een lezing geven, er zal een bijdrage zijn door de huidige medewerkers, en er is veel ruimte voor het ophalen van herinneringen bij de borrel.
Wanneer: vrijdag 14 december, 15.00-18.00 (inloop 14.30) Waar: Vrije Universiteit, Hoofdgebouw, zaal 14A-33
Het programma ziet er als volgt uit: – Prof. dr. Johan Koppenol, Welkomstwoord – Em. prof. dr. Theo Janssen, Het Narrenschip van de Lage Landen in de 21ste eeuw – Dr. Jacqueline Bel, Couperus versus ‘de klokkenist der kleine luyden’ Literatuurgeschiedenis van canon tot periferie – Em. prof. dr. Dick van Halsema, Bijna de halve tijd
Intermezzo
16.30-18.00: borrel Tijdens de borrel kunt u kijken naar posters over 100 jaar neerlandistiek aan de VU, een galerij van docenten letterkunde, taalkunde en taalbeheersing sinds de start van de opleiding in 1918.
Met vriendelijke groet, namens de opleiding Nederlands: Literatuur en Samenleving, Johan Koppenol Nelleke Moser Roel Zemel
Hoe de zintuigen worden ingezet om de cultuurhistorie levend te houden
1.3. Feit of fictie: het glazen plafond in de letteren
De Nederlandse literatuurwetenschapper Corina Koolen concludeerde begin dit jaar in haar promotieonderzoek dat de opmars van vrouwen in de literatuur een fabeltje is. Het literaire werk van vrouwen wordt nog altijd minder literair gevonden dan dat van een man. En dat ligt volgens Koolen niet alleen aan mannen. Ook vrouwen laten zich in hun beoordeling te veel beïnvloeden door stereotype-bevestigende elementen.
Corina Koolen vertelt eerst over haar onderzoek. Daarna gaat zij in gesprek met auteur Rachida Lamrabet, Roderik Six (auteur en literair journalist) en uitgever Annette Portegies (Querido) over de vraag hoe we het glazen plafond in de letteren kunnen doorbreken. Marjorie Blomme modereert.
Wanneer: vrijdag 14 december, 13.30-15.00 u. Waar: St. Pietersnieuwstraat 23, Gent
1.4. Ontmoet & groet: Ilja Leonard Pfeijffer
Ilja Leonard Pfeijffer vertelt deze middag over zijn laatst verschenen boek 'Grand Hotel Europa' en zal aansluitend signeren.
Wanneer: zaterdag 15 december, 13.30-14.30 Waar: Boekhandel Donner, Coolsingel 119, Rotterdam Toegang vrij
2. VARIA
2.1. Pas verschenen (I): Het Bilderdijk-Museum 35 (2018) [ingezonden mededeling van Jan Noordegraaf]
Het Bilderdijk-Museum. Mededelingenblad van de Vereniging ‘Het Bilderdijk-Museum’ 35 (2018)
Het thema van de jaarvergadering van de vereniging ‘Het Bilderdijk-Museum’ op 23 maart 2018 te Amsterdam was ‘Het einde der tijden of een nieuw begin? Christelijke reacties op de grote omwentelingen in Europa’. Er werden twee lezingen gehouden. De teksten ervan zijn in nummer 35 van het mededelingenblad opgenomen:
– Rie Hilje-Kielman, ‘ “Welk een toekomst grijnst my aan”. Bilderdijk, het Réveil en de Franse Revolutie’, pp. 1-5. – Jeroen Koch, ‘Geloven na Armageddon. Christelijke reacties op de Franse Revolutie en Napoleon, de Eerste en de Tweede Wereldoorlog’, pp. 6-9.
De overige bijdragen aan dit zoals gebruikelijk rijk geïllustreerde nummer zijn de volgende:
– Marinus van Hattum, ‘Bilderdijks gedichten “Haarlem” en “Haarlem”. Een teleurstelling in duplo’, pp. 10-14. – Rick Honings, ‘Een kleine schat in een zinken kost. Onbekende brieven en een boerenbedrieger van Bilderdijk’, pp. 15-28. Met bijdragen van Marinus van Hattum en Piet Gerbrandy.
– Marinus van Hattum, ‘8 juli 1806: Jan Willem Kumpel vraagt Catharina Rebecca Woesthoven om hulp’, pp.28-29. – Lesley Monfils, ‘5 juli 1826: Bilderdijk betwist aan J.C. Sepp het kopijrecht van enige werken’, pp. 30-32. – Marinus van Hattum, Boekbesprekingen, pp. 32-38. – Marinus van Hattum, ‘Thorbecke en Bilderdijk’, p. 38. Bilderdijkstraat met vier gezichten, p. 39. – Marinus van Hattum, ‘Chaucer, Pope en Bilderdijk over de vrouw’, p. 40.
2.2. Pas verschenen: ‘Het Baskische meisje’ in het Esperanto [ingezonden mededeling van Jan Noordegraaf]
In 1833 was in Spanje de Eerste Carlistenoorlog begonnen. Deze strijd om de Spaanse troonopvolging was belangrijk voor de Basken, omdat de nieuwe koning de traditionele rechten van de Basken kon afschaffen of behouden. Ook in de Lage Landen bleef de strijd niet onopgemerkt. De Nederlandse polyhistor Laurens Ph. C. van den Bergh (1805-1887), die ook schreef over spelling en de beginselen van de Nederlandse taal en een correspondent was van Jacob Grimm, publiceerde in 1835 een pamflet getiteld Het Baskische Meisje in den Burgeroorlog, 1834–1835. Het is een klaagzang over de verschrikkingen van het oorlogsgeweld en het onnodig verlies van levens in ‘deeze Spaansche burgerkrijg’. God, Jezus en Maria worden aangeroepen om ‘Biscaija, mijn vaderland!’ te hulp te komen, want ‘Biscaija, Biscaija is in gevaar!’. Een recensent in de Vaderlandsche Letteroefeningen van 1836 vond dat dit onderwerp ‘ons als Nederlanders niet bijzonder aangaat’. Het ‘Romancetje’ verdiende het eigenlijk niet om te worden uitgegeven.
In een dit jaar verschenen boek over Nederlandse baskologen en hun echtgenotes, Veldwerkers en vrouwen in en om Baskenland (Leiden 2018; 440 pp.), wordt Van den Berghs weliswaar niet heel fraaie, maar toch wel unieke stukje poëzie over de Eerste Carlistenoorlog niet onvermeld gelaten. Een van de auteurs van Veldwerkers en vrouwen is Wim Jansen, ruimtevaartdeskundige, baskoloog en emeritus hoogleraar Interlinguïstiek en Esperanto te Amsterdam. Hij heeft onlangs Van den Berghs romance in het Esperanto vertaald. Zijn vertaling, voorzien van inleiding en toelichting, is opgenomen in het literaire Esperanto-blad ‘Beletra Almanako’, nummer (juni 2018). Dat blad bestaat nu al 12 jaar. Het artikel van Jansen, ‘La Juna Eŭskino’ – prilaboro de poemo, is te vinden op pp. 123-135.
Als van voorbeeld van vertaling laat ik hieronder de eerste strofe van de Esperantoversie volgen:
La Juna Eŭskino en la Interna Milito de 1834–1835
Sagis for Alfonso, snufi s la ĉevalo, restas mi ĉi tie en plena abandono. Rabaj bandoj vagas dise tra l’arbaro, blov-anoncas la gvatista kornosono. De l’ turaj kreneloj reeĥas l’aer’, Biskajon, Biskajon minacas danĝer’!
Voor de liefhebbers: het Nederlandse origineel is op google books te vinden.
2.3. Pas verschenen (III): Jaarboek Multatuli 2017 [ingezonden mededeling van Klaartje Groot, Multatuli Museum]
Het Jaarboek Multatuli 2017 is uit, iets later dan normaal in verband met het eerder dit jaar uitgekomen Extra Jaarboek Multatuli over Multatuli en W.F. Hermans. U krijgt het als u lid wordt van het Multatuli Genootschap (u steunt dan ook het Multatuli Museum!). Inhoud: Multatuli bevond zich in 2017 130 jaar in de hemel. En de trap daarheen was steil, aldus...de literaire grootmeester zelf in één van de twee pas opgedoken brieven. Hij zal gedacht hebben aan de vele lieden die het hem zo moeilijk maakten. Al waren er ook velen die hem hielpen. In het Jaarboek Multatuli 2017 staan Multatulibemiddelaars van diverse pluimage centraal, zoals de Sardische Max Havelaar-vertaler Antiogu Cappai-Caddedu en M.I. Tubjanski, de Russische vertaler (door Marien Jacobs) en de Filipijnse schrijver Rizal (door Jan Mulder). Was bezorger van de Max Havelaar Jacob van Lennep nu de gedroomde bemiddelaar of speelde hij vals spel? (door Marita Mathijsen) Wat voor rol speelde uitgever Joost de Ruyter? (door Olf Praamstra). Verder: een onbekend brieffragment (Annelies Dirkse), een recensie van Laurens Ham' Door Prometheus geboeid (Guido Leerdam) en een bespreking van Multatuli in de media (Klaartje Groot).
Jaarboek Multatuli 2017. Hilversum,Verloren, 2018. Jaarabonnement EUR 16,50. ISBN 978 90 87047535 Bestelinformatie
2.4. Schemerarchieven (31)
Vele handen...
2.5. De werkbank (31)
Plaats delict Utrecht: Gerrit Achterberg gekweld dichter of krankzinnige moordenaar?
==> Kijk ook altijd even in Neerlandistiek (het vroegere Neder-L)
IVN-leden lezen VakTaal online Reacties, opmerkingen en bijdragen (en natuurlijk ook e-adreswijzigingen) naar: Wim Klooster of Guido Leerdam, wgk@xs4all.nl of guidoleerdam@gmail.com www.ivn.nu