Door Katrin Blombach & Charlotte Kießling
Van 21 t/m 24 februari vond aan de Universiteit Keulen de internationale en interdisciplinaire workshop Hybridisation in Natural History? Materials and Texts Between Asia and Europe, 17th and 18th century plaats. De workshop vormde het eindpunt van het sinds 2015 door de Deutsche Forschungsgemeinschaft gesubsidieerde onderzoeksproject Circulation in Spaces of Knowledge Between Asia and Europe about the works of G.E. Rumphius (1627-1702) onder leiding van Prof. Dr. Maria-Theresia Leuker en onder medewerking van historica Esther Helena Arens en literatuurwetenschapper Charlotte Kießling, alle drie verbonden aan het Keulse Institut für Niederlandistik.
Doel van de workshop was de belichting van het concept van hybriditeit in natuurhistorische teksten en de kennisproductie. In vier panels deelden ervaren onderzoekers en jonge wetenschappers hun inzichten. Charlotte Kießling (Universiteit Keulen) stelde literaire hybridisatie in vorm van meerstemmigheid in G. E. Rumphius Rariteitkamer (1705) aan de orde. Bert van de Roemer (UvA) daagde het beeld van Rumphius als ‘modern’ uit door op de invloed van de astrologie op voornamelijk het derde boek van de Rariteitkamer te wijzen. Hierop sloot Kathleen Burke (Universiteit Toronto) aan. Kathleen ging op het samenspel van cosmologie, humoraalpathologie en empirisme in de beschrijving van de kruidnagelboom in Rumphius Kruid-Boek (Amsterdam 1741-1755) in.
In het tweede panel belichtte Esther Helena Arens (Universiteit Keulen) vragen van de materialiteit van Rumphius‘ natuurhistorisch onderzoek. Zij was onder andere geïnteresseerd in het proces van hybridisatie tussen manuscript en gedrukt boek. Susanne Friedrich (Ludwig-Maximilians-Universiteit München) onderzocht de kennistransfer en ‘space of flows’ waarbij zij bijzonder bij het transportnetwerk van de VOC en kennis als handelswaar stilstond. Naast Rumphius werden ook andere natuuronderzoekers aan de orde gesteld: Elena Lisitsyna (Universiteit Moscow) hield zich in haar paper met de productie van kennis over Kaspisch petroleum in de teksten van J.J. Lerche bezig. Veder stelde Judyta Kuznik (Universiteit Wrocław) het onderwerp van haar proefschrijft voor: de beschrijving van Japan door Nederlandse kooplieden op Dejima in de negentiende eeuw.
Het vierde panel werd door Didi van Trijp (Universiteit Leiden) geopend. Didi bracht verslag uit van haar onderzoek naar observatie en autoriteit in de Historia Piscium (1686) waarbij zij de focus legde op de vismarkt als ruimte van kennisproductie. In zijn presentatie over Oud en Nieuw-Oost Indiën (1724-1726) beschreef Siegfried Huigen (Universiteit Wrocław/Stellenbosch Universiteit) Francois Valentyn als ‘liefhebber’ en maakte hij erop attent dat theologie geen rol speelt in Valentyns encyclopedie, alhoewel Valentyn dominee was. Dániel Margócsy (Universiteit Cambridge) deelde zijn inzichten in de circulatie van kennis tussen Zuidoost-Azië en Europa met bijzonder oogmerk op de relatie van mythe en kennis aan de hand van een case-studie over de sater.
Het workshop-programma werd afgerond door bezoeken aan de Universitäts- und Stadtbibliothek Köln, het cultuurhistorische Rautenstrauch-Joest-Museum en het Museum für Angewandte Kunst Köln (MAKK).
Meer informatie over het DFG-project
http://niederlandistik.uni-koeln.de/dfgprojektliteraturwissenschaft.html
De blog van het DFG-project
https://rumphius.hypotheses.org/
